انواع گیربکس اتوماتیک: کدام بهتر است؟

در زمینه تجهیزات و قطعات فنی خودرو، با توجه به فراگیر شدن استفاده از گیربکس اتوماتیک، آشنایی با این مدل گیربکس، انواع گیربکس اتوماتیک و دانشهای مربوطه بیش از گذشته از اهمیت برخوردار می‌باشد. از مزایای شناخت انواع گیربکس اتوماتیک میتوان به بهره‌گیری از بهترین نوع گیربکس اتوماتیک برای اتومبیلهای گوناگون، همچنین انتخاب بهترین نوع گیربکس اتوماتیک با توجه به عملکرد مورد انتظار و بودجه مصرف‌کننده در خرید خودرو اشاره کرد.  

 تاریخچه گیربکس اتوماتیک :

مخترعی کانادایی به نام آلفرد هورنر مونرو (Alfred Horner Munro)، برای اولین بار مفهوم گیربکس اتوماتیک را ارائه کرد. در راهکار او، از هوای فشرده برای تعویض دنده ها استفاده می‌شد. مخترع آمریکایی اسکار اچ بانکر (Oscar H.Banker) این مفهوم را توسعه داد و اولین نمونه کامل و کاربردی گیربکس اتوماتیک را اختراع نمود. جنرال موتورز، نخستین ماشین مدرن با دنده خودکار (گیربکس اتوماتیک) خود را به نام هیدراماتیک (Hydramatic / Hydra-Matic) در سال ۱۹۴۰ میلادی معرفی و به تولید انبوه رساند.

ساختار گیربکس اتوماتیک

قسمت‌های اصلی گیربکس‌های اتوماتیک، به این شرح می‌باشد:

• مبدل گشتاور (توربین، روغن گیربکس و ... ).
• کامپیوتر مرکزی (ECU)، شیرهای برقی یا سنولوئید.
• کلاچ گیربکس اتوماتیک.
• چرخ دنده‌های انواع گیربکس اتوماتیک.

هر کدام از این قطعات اصلی، که ساختار انواع گیربکس اتوماتیک را تشکیل می‌دهند، خود دارای اجزای مختلفی برای هدایت فرمان‌های صادر شده در هنگام حرکت خودرو هستند.

مرسوم ترین نوع گیربکس اتوماتیک

این سیستم اکثرا با عنوان مبدل گشتاور اتوماتیک شناخته می‌شود. این نوع، مدل استاندارد گیربکس اتوماتیک است که در بیشتر خودروهای امروزی یافت می شود. برخلاف گیربکس دستی، در گیربکسهای اتوماتیک برای تغییر دنده ها از کلاچ استفاده نمی شود. در عوض یک کوپل (جفت شدن) سیال هیدرولیکی یا یک مبدل گشتاور این کار را انجام می دهد. سیستم گیربکس به بخش کنترل الکتریک (ECU) موتور وصل شده و کنترل دقیق وسیله ی نقلیه را ممکن می سازد.

کیا اسپورتیج Sportage، از جمله ماشینهایی که از این فناوری مرسوم در گیربکس، استفاده می‌کند.

خودوری اتوماتیک عملکرد نرمی دارد، اما همیشه از تعویض کُند دنده ها در اکثر موارد صحبت می‌شود. با آمدن مدل های قوی و پرطرفدار ZF 8 سرعته که در اغلب ماشین های جگوار و بی ام و وجود دارد، این تصور تغییر کرده است.

از جمله مدل های محبوب که از این گیربکس اتوماتیک بهره می برند می توان پورشه پانامرا ، بی ام و X1 ، کیا اسپورتیج و … را نام برد.

انواع گیربکس اتوماتیک

گیربکس نیمه اتوماتیک / انتقال نیمه اتوماتیک (SAT)

گیربکس نیمه اتوماتیک به نام سیستم انتقال نیمه اتوماتیک (SAT) و چندین نام دیگر نیز شناخته می شود. این مدل از یک کلاچ معمولی و سیستم تنظیم دنده استفاده می کند اما عمل تعویض دنده را با استفاده از سنسورها، عملگرها، پردازنده ها و فناوری پنوماتیک (گازهای فشرده) بصورت اتوماتیک انجام می‌دهد.

از مدل خودروهای محبوب این دسته (دارای سیستم SAT)، می توان فورد کوگا (Ford Kuga) ، ولوو V40، آئودی A5 و… را نام برد. این مدل ها برای رانندگی در شهر توصیه نمی شوند، به این دلیل که موتور در شتابگیری‌ها (ابتدایی یا حین حرکت) عملکرد نامنظمی را نشان می‌دهد.

گیربکس نیمه اتوماتیک دبل کلاچ (DCT)

DCT، ترکیبی از گیربکس اتوماتیک و دستی می‌باشد. در گیربکس اتوماتیک دبل کلاچ تورک کانورتور یا مبدل گشتاور وجود ندارد. شما برای تعویض دنده دو شفت مجزا را بکار می‌گیرید، یکی برای دنده های زوج و دیگری برای دنده های فرد. هر کدام از شفت ها دارای کلاچ مجزا هستند.

از جمله ماشین های محبوب مجهز به DCT می توان Chrysler Dodge Dart را نام برد.

**بیشتر بخوانید: کلاچ دوبل یا دوال کلاچ یا DCT

گیربکس اتوماتیک DSG (گیربکس تعویض مستقیم)

این نوع گیربکسها به گیربکس های اتوماتیک دو کلاچ بسیار شبیه می باشند با این تفاوت که مشکلات مزاحم  آن را ندارند. در این مدل به جای تورک کانورتور یا مبدل گشتاور از دو کلاچ استفاده می‌شود.

مکانیزم آن به این شکل است که یکی از کلاچ ها را به سادگی رها می کند و دومی را برای تعویض دنده ها درگیر می کند. این سیستم انتقال تعویض دنده های نرم تر و سریع تری را نسبت به مدل های مرسوم به همراه دارد.

مدل های مدرن گیربکس های اتوماتیک DSG مصرف سوخت بهینه تری حتی نسبت به گیربکس های دستی دارند. بی ام و M3 یکی از بهترین خودروهای با گیربکس اتوماتیک DSG برای رانندگی می باشد.

-تفاوت گیربکس DSG و DCT

چون گیربکس های دو کلاچه یک انتقال خشک را انجام می دهند، راننده اصلا نیازی به تعویض روغن گیربکس ندارد. این گیربکس کلاچ ها را خشک باقی می گذارد و در نهایت آنها کیفیت اصطکاکشان را از دست خواهند داد. در نتیجه شاهد تعویض های ناگهانی، واکنش های کُند به تعویض دنده و انتقال نامنظم خواهیم بود. اما از طرف دیگر، فناوری DSG  یک انتقال مرطوب است و کلاچ ها را چرب و روان نگه می دارد. این سبک هماهنگی در سیستم، یک عملکرد طولانی همراه با تعویض دنده ی سبک و نرم را در پی خواهد داشت. با این وجود شما باید روغن گیربکس را بر اساس دوره های منظم (معمولا هر ۴۰ هزار کیلومتر) تعویض کنید که کمی هزینه بر می باشد.

گیربکس اتوماتیک CVT (سیستم انتقال متغیر پیوسته)

این سبک گیربکسها برای تعویض دنده، به جای چرخ دنده های فولادی که در گیربکس های اتوماتیک مرسوم یافت می شود از تسمه و قرقره (پولی) استفاده می کنند. این امر عمل تعویض دنده را بصورت یکپارچه انجام می دهد و به موتور کمک می کند تا در نهایت سرعت بچرخد.

شورلت اسپارک (Chevrolet Spark)، فورد C-Max، نیسان سنترا از مثالهای محبوب مجهز به گیربکس اتوماتیک CVT می باشد.

**برای شناخت بهتر گیربکس CVT  و انواع آن، بیشتر بخوانید: گیربکس متغیر پیوسته CVT

گیربکس اتوماتیک تیپ ترونیک (Tiptronic)

عملکرد این مدل شباهت بسیار زیادی با گیربکس دستی دارد. به هر حال از نظر حس کاربر با گیربکس دستی متفاوت است، این سیستم از یک مبدل گشتاور (تورک کانورتور) به جای پدال کلاچ استفاده می‌کند که امکان تعویض دنده خودکار را فراهم می‌آورد، همچنین اجازه نمی‌دهد راننده روی دنده ها، کنترل کامل داشته باشد.

در این سیستم شما میتوانید حالت اتوماتیک را بردارید و این ویژگی منحصر به فرد آن به شمار می‌آید. برداشتن حالت اتوماتیک یعنی شما می توانید ماشین خود را بصورت اتوماتیک برانید، در عین حال از امکان تغییر به حالت دستی نیز  - در شرایط خاص مثلا بالا رفتن از تپه یا رانندگی در سراشیبی - برخوردار می‌باشید.

گیربکس اتوماتیک تیپ ترونیک اولین بار در پورشه ۹۱۱ مشاهده شد.

بهترین گیربکس اتوماتیک 206 / انواع گیربکس اتوماتیک رایج در ایران / بهترین گیربکس اتوماتیک در ایران

در مورد انواع گیربکسهای اتوماتیکی که در داخل کشور رواج دارند، باید از دو نوع مهم AL4 و ZF نام برد. البته این دو، به انواع گیربکس اتوماتیک 206 نیز معروف هستند:

-گیربکس‌ اتوماتیک از نوع سیاره ای AT / گیربکس AL4

این گیربکس‌ها (جعبه دنده) یکی از متداولترین انواع گیربکس‌های اتوماتیک است. در خودرو‌های تولید داخل کشور، که از گیربکس‌های اتوماتیک بخوردار هستند، معمولاً گیربکس AL4 بکار رفته است. گیربکس AL4، برای خودرو‌های ساخت داخل ایران، گیربکس مناسبی به حساب می‌آید. گیربکسی با چهار دنده جلو و یک دنده برای رفتن به عقب، که البته قابلیت تعویض دستی هم دارد. محدودیت سرعت در گیربکس AL4 تا 220 کیلومتر بر ساعت است. انتقال قدرت در این سبک گیربکس‌ها از طریق چرخ دنده‌های خورشیدی-سیاره‌ای است. سیستم کلاچ اتوماتیک، هیدرولیکی و دارای سیستم کنترلی است. گیربکس مورد استفاده در خودروهای ۲۰۶، ۲۰۷ و SDV 9 و پارس اتوماتیک، همچنین گیربکس خودروهای سوزوکی ویتارا، اچ‌سی کراس و هایما S7 از این نوع محسوب می‌شوند.

-گیربکس ZF / تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک

ZF، گیربکس دیگری است که در خودروهای داخلی قابل استفاده است. اگر تصمیم دارید گیربکس دستی خودروی خود را تغییر دهید، این امکان برایتان فراهم است که از ZF نیز استفاده کنید. گیربکس زد اف (ZF)، ساخت کشور آلمان است و روی بسیاری از خودروهای شرکت پژو بکار گرفته شده است. سازگاری مناسب این گیربکس با خودروهای داخلی، اغلب ناشی از همان کمپانی پژو است. همین علت، باعث شده تا زد اف (ZF) از مقبولیت بالایی در داخل ایران برخوردار باشد. البته برای انتخاب بهتر، توصیه می‌شود با یک تعمیرکار با تجربه نیز مشورت داشته باشید. در این زمینه‌ها تعمیرکاران با تجربه می توانند بیشترین کمک را به شما کنند.

گیربکس‌ اتوماتیک از نوع AMT

نماد اختصاری AMT که برای اشاره به این گیربکس استفاده می‌شود، همان مخفف شده‌ی عبارت AUTOMATED MANUAL TRANMISSION است. منظور از این اصطلاح، انواع گیربکس دستی اتوماتیک شده است. سیستم انتقال اتوماتیک ای ام تی (AMT)، نخستین بار در سال 1996 میلادی توسط شرکت سازنده BMW معرفی و در بازار عرضه شد. از لحاظ ساختار و عملکرد، AMT در حقیقت حالت پیشرفته شده‌ی گیربکس دستی است. گیربکس‌های AMT بعنوان یک روش اصولی و ساده، برای رسیدن به انواع گیربکس اتوماتیک، با کمترین هزینه شناخته می‌شوند.

گیربکس اتوماتیک AMT تمامی مزایای گیربکس دستی را همراه راحتی و سهولت کار با انواع گیربکس‌های اتوماتیک جمع می‌کند تا مصرف‌کننده یک جا از تمام این مزایا بهره‌مند شود.

-تفاوت گیربکس AT و AMT

علاوه بر فواید یاد شده، AMT دردسر‌های تعویض دنده در گیر بکس‌های دستی و هزینه بالای سیستم‌های اتوماتیک را ندارد. تنها تفاوت آن، در مقایسه با دیگر سیستم‌های گیربکس، این است که تعویض دنده و کلاچ گیری در AMT کاملا هوشمند صورت می‌گیرد.

بهترین یا پر استهلاک ترین گیربکس ماشینهای چینی

به دلیل داشتن گیربکس اتوماتیک، خودروهای چینی از اقبال بیشتری نسبت به خودروهای تولید داخل، برخوردار هستند. گیربکس‌هایی که اغلب به لطف دانش فنی خودروسازان آلمانی یا قطعه سازان ژاپنی، بهترین عملکرد را دارند.

یکی از خودروهای چینی پر طرفدار و البته خوش فروش، برلیانس (Brilliance) است. تعویض دنده نرمی را که این خودرو در اختیار راننده‌اش قرار می‌دهد، مدیون وجود یک گیربکس چهار سرعته اتوماتیک است. علیرغم اینکه پارس خودرو تلاش فراوانی برای کالیبراسیون این گیربکس، با توجه به رفتار رانندگی و شرایط جوی کشور داشته، اما نتوانست میزان استهلاک قطعات این گیربکس را به دلیل کیفیت پایین متریال چینی کاهش دهد. گیربکس چهار سرعته برلیانس، بیشتر از سایر گیربکس‌های چینی به ماژول‌های الکترونیکی و عملکرد دقیق TCU مجهز شده است. تا زمانی که دمای آب افزایش چشمگیر نداشته باشد و نحوه رانندگی با این خودرو در حالت استاندارد باشد، کوبش یا تغییر در زمان تعویض دنده را حس نخواهید کرد.

زمان حرکت در سربالایی‌ها و شتاب‌های ناگهانی به این خودرو زیاد فشار وارد نکنید، زیرا مدارات هیدرولیکی برای افزایش ناگهانی فشار روغن طراحی نشدند. عمرمفید این گیربکس در صورت نگهداری اصولی ۸۰ هزار کیلومتر بوده و در صورت عدم توجه مالک خودرو به تعویض به موقع فیلتر روغن و روغن گیربکس، استهلاک برلیانس افزایش و عمرمفیدش به ۶۰ هزار کیلومتر تقلیل خواهد یافت. با تمام این تفاصیل نباید فراموش کرد که در میان گیربکس‌های اتوماتیک چینی در داخل کشور، بهترین سازگاری را با شرایط جوی، رفتار رانندگی و تامین قطعات خودرو مذکور دارد. این مساله سبب می‌شود که در میان خودروهای چینی از سوی مشتریان در بازار پرطرفدار تر باشد. گفتنی است که خدمات پس از فروش پارس خودرو نیز در موفقیت این محصول در بازار تاثیر بسزایی داشته است.

کدام گیربکس اتوماتیک بهتر است؟ کدام یک را انتخاب کنیم؟ کدام گیربکس اتوماتیک ارزش خرید بالاتری دارد؟

برای اینکه بخواهیم بهترین نوع گیربکس اتوماتیک را انتخاب کنیم، لازم است چندین فاکتور را در نظر بگیریم. انتخاب مدل انواع گیربکس اتوماتیک متناسب با نوع ماشین و قطعات آن شکل می‌گیرد. برای گزینش یک گیربکس اتوماتیک مناسب، باید تناسب آن را با دیگر اجزا و قطعات ماشین، انتظارمان از گیربکس و در مورد خریداری خودرو بودجه را در نظر گرفت. بنابراین اساسا انتخاب بهترین گیربکس اتوماتیک بدون در نظر گرفتن موارد بیان شده کار اشتباهی است و در این زمینه تنها یک تعمیرکار ماهر و با تجربه یا مرکز خدمات بسیار خوب خودرو، می‌تواند افراد را یاری نماید.

در هر حال، ذیل بحث مزایای یک گیربکس اتوماتیک خوب، برای کمک به تصمیم‌ گیری بهتر جهت خرید، میتوان به این موارد اشاره کرد:

• اگر می خواهید به دنبال کارایی باشید CVT را به عنوان کارآمدتر انتخاب کنید. تقریباً بدون تاخیر در تعویض دنده، قطعات با تحرک کمتر و با درصد خرابی کم، بازدهی بهتری نسبت به DCT و AMT دارد و گزینه خوبی است. البته ممکن است برخی افراد آن را دوست نداشته باشند زیرا هنگام رانندگی به طور کامل از ماشین خروجی گرفته نمیشود. در کل، تجربه رانندگی با آن لذت‌بخش خواهد بود.
• اگر می خواهید تغییر دنده و خروجی گرفتن از ماشین و شتاب سریع داشته باشید، DCT از بقیه بهتر است.
• AMT، از آنجا که تعداد بیشتری از اتومبیل های سطح ابتدایی آن را دارند، انتخاب خوبی است و به راحتی در دسترس است و در مقایسه با DCT و CVT ارزان تر است. می‌تواند به نرمی CVT و به سرعت DCT کار کند. بین گیربکسها، گیربکس دستی، AMT و دوکلاچه بازده عملکردی بهتر و همچنین مصرف سوخت کم تری دارند، زیرا در این گیربکس ها برای انتقال قدرت از موتور به گیربکس از کلاچ استفاده می شود. به کارگیری کلاچ برای منتقل کردن قدرت از موتور به گیربکس باعث می شود کوپل بین موتور و گیربکس با اتلاف کم تری صورت گیرد و مانند گیربکس های AT و CVT، توان تولیدی موتور صرف چرخاندن توربین یا مبدل گشتاور (Torque Convertor)  نشود.

برای دریافت مشاوره در زمینه انتخاب بهترین گیربکس اتوماتیک، انتخاب درست برای خرید خودرو و انجام سرویسهای دوره‌ای یا تعمیرات تخصصی اتومبیلتان (مثل تعمیر گیربکس اتوماتیک) همواره به افراد ماهر و مجرب یا مراکزی مانند بیمارستان خودرو-کارهاسپیتال مراجعه کنید.

جهت آگاهی از خدمات مرکز بیمارستان خودرو، به صفحات درباره ما و خدمات ما سر بزنید.

از طریق صفحه ارتباط با ما یا شماره‌های درج شده در پایان مقاله با ما در تماس باشید.

جهت آشنایی بیشتر با بیمارستان خودرو، پیج ایسنتاگرام را مشاهده کنید: @Carhospital.co

تهران، ستارخان، جنب برق آلستوم، خیابان نیرو، بیمارستان خودرو

مهندس معصومی  09120727242

مهندس معتمد     09120727252