معرفی کلی برند ZF و جایگاه آن در صنعت خودرو
ZF چیست؟
ZF Friedrichshafen AG یک شرکت آلمانی و از غول‌های جهانی در حوزه طراحی و تولید سیستم‌های انتقال قدرت، تعلیق، فرمان و تکنولوژی‌های خودران است.
این شرکت در سال 1915 تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در شهر فریدریشهافن آلمان قرار دارد.
ZF به‌ویژه در حوزه تولید گیربکس‌های اتوماتیک پیشرفته برای خودروهای سواری، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، خودروهای برقی و هیبریدی شهرت جهانی دارد.
نقش ZF در صنعت گیربکس‌سازی
- تولیدکننده پیشرفته‌ترین گیربکس‌های اتوماتیک چند دنده‌ای دنیا
- تأمین‌کننده اصلی گیربکس برای برندهای برتر از جمله:
- BMW
- Mercedes-Benz
- Audi
- Porsche
- Range Rover
- Rolls Royce
- و حتی برخی خودروهای سنگین مثل MAN و Volvo Trucks
ویژگی متمایز ZF
- تخصص در تولید گیربکس‌های 6، 8 و 9 دنده اتومات (AT) با تعویض بسیار نرم و سریع
- پیشگام در گیربکس‌های هایبریدی و گیربکس‌های دارای هوش مصنوعی
- سازنده سیستم‌های ترمز، اکسل و فرمان الکترونیکی برای خودروهای پیشرفته
رتبه جهانی
در حال حاضر ZF:
- یکی از ۵ تولیدکننده برتر قطعات خودرو در دنیاست
- مالک برند معروف Sachs (تخصص در کلاچ و کمک فنر)
- شریک تجاری شرکت‌هایی مثل Bosch، NVIDIA، و حتی Apple در پروژه‌های خودروهای خودران
انواع گیربکس‌های اتوماتیک ساخت ZF – شاهکارهای مهندسی آلمانی
شرکت ZF در تولید گیربکس اتوماتیک، همیشه یک سر و گردن بالاتر از رقبا بوده. این برند در طراحی گیربکس‌هایی با بیشترین تعداد دنده، کمترین افت قدرت، و بالاترین بازده سوخت پیشگام است.
در ادامه با سه نسل مشهور از گیربکس‌های اتوماتیک ZF آشنا می‌شیم که در خودروهای لوکس، اسپرت و نیمه‌سنگین به‌کار میرن:
گیربکس ۶ دنده اتوماتیک ZF 6HP –
اولین گیربکس ۶ دنده‌ی اتوماتیک دنیا در سال ۲۰۰۰ توسط ZF معرفی شد. این سیستم تا سال‌ها در خودروهای BMW، آئودی و حتی جگوار استفاده می‌شد.
|
ویژگی
|
توضیح
|
|
تعداد دنده
|
۶ جلو + دنده عقب
|
|
مصرف سوخت
|
تا ۷٪ بهتر از گیربکس‌های ۵ دنده قبلی
|
|
گیربکس خشک یا خیس؟
|
سیستم خنک‌کاری با روغن داخلی
|
|
کاربرد در ایران
|
BMW E60، E90، برخی مدل‌های لندروور و تویوتا پرادو وارداتی
|
شاهکار ۸ دنده اتوماتیک ZF 8HP –
یکی از پیشرفته‌ترین و پرفروش‌ترین گیربکس‌های تاریخ. این گیربکس از سال ۲۰۰۸ وارد بازار شد و تا امروز در بیش از ۳۰ برند مختلف استفاده میشه.
|
ویژگی
|
توضیح
|
|
تعداد دنده
|
۸ دنده جلو + دنده عقب
|
|
زمان تعویض دنده
|
کمتر از ۲۰۰ میلی‌ثانیه!
|
|
هماهنگ با موتورهای
|
بنزینی، دیزلی، هیبریدی و Mild Hybrid
|
|
خودروهای مجهز
|
BMW سری 3 تا 7، پورشه کاین، رم 1500، ولوو XC90، جگوار XF، چری تیگو 8 پرو (در برخی مدل‌ها)
|
|
مصرف روغن
|
بین 7 تا 9 لیتر ATF اختصاصی ZF (نوع Lifeguard 8)
|
گیربکس ۹ دنده افقی مخصوص خودروهای دیفرانسیل جلو ZF 9HP –
این گیربکس با هدف جای‌گیری در خودروهای کوچکتر با موتور عرضی طراحی شد. با اینکه ۹ دنده داره، اما اندازه‌اش کوچکتر از گیربکس‌های ۶ دنده قدیمیه.
|
ویژگی
|
توضیح
|
|
تعداد دنده
|
۹ جلو + دنده عقب
|
|
مصرف سوخت
|
کاهش ۱۱٪ نسبت به ATهای معمول
|
|
خودروهای مجهز
|
جیپ کامپس، رنج‌روور اووک، فیات 500X، هوندا CR-V برخی نسخه‌ها
|
|
پیچیدگی فنی
|
زیاد – تنظیمات حساس ECU و شیر برقی‌ها
|
|
روغن مورد نیاز
|
ZF Lifeguard 9 بسیار حساس به کیفیت روغن
|
مزایا و معایب گیربکس‌های ZF – از زبان فنی و تجربی
مزایای گیربکس‌های ZF
1. تعویض دنده فوق‌العاده نرم و سریع
ZF، به‌ویژه در مدل‌های 8HP و 9HP، از سیستم کلاچ‌های چندمرحله‌ای و کنترل الکترونیکی پیشرفته استفاده می‌کنه. نتیجه؟
تعویض دنده‌ها بدون تکان، بدون صدا، و حتی گاهی بدون اینکه راننده متوجه بشه!
2. کاهش محسوس مصرف سوخت
هرچه تعداد دنده‌ها بیشتر باشه، موتور در دور پایین‌تری کار می‌کنه. این یعنی مصرف کمتر، اصطکاک کمتر، و استهلاک پایین‌تر.
مثلاً گیربکس ZF 8HP در BMW سری 5 باعث شده مصرف سوخت شهری حدود ۱.۵ لیتر کاهش پیدا کنه نسبت به نسخه‌های قدیمی‌تر.
3. عمر بسیار بالا در صورت نگهداری درست
با روغن مناسب و سرویس به‌موقع، گیربکس ZF می‌تونه تا ۳۰۰ هزار کیلومتر بدون نیاز به تعمیر اساسی کار کنه – حتی در شرایط ایران.
4. سازگاری با سیستم‌های هیبریدی
گیربکس‌های ZF به راحتی با موتورهای Mild Hybrid و Full Hybrid کار می‌کنن و در خودروهای برقی بنز، بی‌ام‌و، ولوو و آئودی به‌کار میرن.
5. برنامه‌نویسی هوشمند
در برخی مدل‌ها مثل 8HP، ECU گیربکس با سبک رانندگی شما یاد می‌گیره و دنده‌ها رو متناسب با الگوی شخصی شما تعویض می‌کنه.
معایب گیربکس‌های ZF
1. حساسیت شدید به نوع روغن
ZF فقط با روغن‌های سری Lifeguard خودش سازگار هست و حتی روغن با مشخصات مشابه (مثل Dex VI یا ATF+) می‌تونه باعث کاهش عملکرد، خطا و خرابی بشه.
2. هزینه بالای تعمیر و تعویض قطعات
گیربکس‌های ZF به دلیل پیچیدگی زیاد، در صورت خرابی نیاز به دستگاه‌های تخصصی، تعمیرکار باتجربه و قطعات گران‌قیمت دارند.
3. کددهی و برنامه‌نویسی بعد از تعویض قطعه
در صورت تعویض شیر برقی، ECU یا برخی سنسورها، حتماً نیاز به کددهی (Coding) و ریست نرم‌افزاری دارید؛ وگرنه خودرو به حالت اضطراری (Limp Mode) می‌ره.
4. تأخیر در تعمیرگاه‌های عمومی
تعمیرکارانی که با گیربکس‌های Aisin یا Jatco کار می‌کنن ممکنه در تشخیص درست مشکلات ZF دچار اشتباه بشن، چون این گیربکس‌ها از منطق کنترلی کاملاً متفاوتی استفاده می‌کنن.
روغن‌های گیربکس ZF (سری Lifeguard): معرفی، تفاوت‌ها و معادل‌ها در ایران
شرکت ZF برخلاف برخی برندها، خودش به‌صورت اختصاصی برای هر نسل از گیربکس‌های اتوماتیکش، روغن مخصوص با فرمولاسیون اختصاصی تولید می‌کنه. این سری از روغن‌ها تحت برند ZF LifeguardFluid شناخته می‌شن.
نکته مهم: در دفترچه اکثر خودروهای مجهز به گیربکس ZF، عبارت زیر ذکر شده:
“Use only ZF LifeguardFluid XX or equivalent with ZF approval”
یعنی فقط روغن Lifeguard اصلی یا معادل تأیید شده توسط خود ZF باید استفاده بشه.
انواع روغن‌های ZF LifeguardFluid
|
نام روغن
|
نسل گیربکس
|
رنگ
|
کاربرد در خودروها
|
|
Lifeguard 6
|
ZF 6HP
|
قرمز روشن
|
بی‌ام‌و سری E، آئودی A6/A8، لندروور قدیمی
|
|
Lifeguard 8
|
ZF 8HP
|
زرد عسلی
|
بی‌ام‌و F10/F30، جگوار XF، ولوو XC90
|
|
Lifeguard 9
|
ZF 9HP
|
آبی-سبز
|
رنج‌روور Evoque، جیپ کامپس، هوندا CR-V
|
|
Lifeguard eFluid
|
گیربکس‌های هیبریدی
|
بی‌رنگ
|
بنز EQ Boost، بی‌ام‌و iPerformance
|
|
ZF EcoFluid AT
|
تجاری و سنگین
|
قهوه‌ای تیره
|
کامیون‌های مان، ولوو، اتوبوس‌های شهری
|
تفاوت Lifeguard با ATF های عادی
|
ویژگی
|
Lifeguard
|
روغن ATF معمول
|
|
فرمولاسیون
|
اختصاصی ZF
|
عمومی برای چند گیربکس
|
|
تطابق با گیربکس
|
100٪ دقیق
|
بعضاً نسبی
|
|
پایداری دمایی
|
بسیار بالا
|
معمولی
|
|
افزودنی‌ها
|
خاص برای صفحه‌های کلاچ، شیر برقی، ECU
|
عمومی یا ناقص
|
|
توصیه رسمی
|
در همه گیربکس‌های ZF
|
فقط در برندهای متفرقه
|
معادل‌های قابل‌اعتماد Lifeguard در بازار ایران
در شرایط کمبود یا قیمت بالای Lifeguard اصلی، می‌تون از برندهای معتبر استفاده کرد – البته با تطبیق دقیق نسل گیربکس و مشخصات روغن.
|
روغن ZF
|
معادل مطمئن
|
برند
|
|
Lifeguard 6
|
Ravenol ATF 6HP
|
آلمان
|
|
Lifeguard 8
|
Liqui Moly Top Tec 1800 / 1200
|
آلمان
|
|
Lifeguard 9
|
Fuchs ATF 9006
|
آلمان
|
|
Lifeguard 8
|
Mobil ATF 3309 در برخی خودروها
|
آمریکا
|
|
Lifeguard eFluid
|
Shell Spirax S6 ATF Eco
|
هلند
|
توصیه مهم: همیشه از روی برچسب گیربکس (کد فنی) یا اطلاعات خودرو، نوع دقیق گیربکس رو مشخص کن تا بتونی روغن درست رو انتخاب کنی.
خودروهای رایج با گیربکس ZF در ایران + روغن توصیه‌شده
|
مدل خودرو
|
مدل گیربکس ZF
|
نسل گیربکس
|
روغن اصلی
|
معادل قابل اعتماد
|
|
BMW E60 (530i, 525i)
|
ZF 6HP19
|
6HP
|
Lifeguard 6
|
Ravenol 6HP / Liqui Moly 1200
|
|
BMW F10 (528i, 520i)
|
ZF 8HP45
|
8HP
|
Lifeguard 8
|
Total Fluidmatic MV LV / LM 1800
|
|
BMW X3 / X5 (2014-2017)
|
ZF 8HP70
|
8HP
|
Lifeguard 8
|
Fuchs ATF 6008 / Mobil ATF 3309
|
|
Audi A6 / A8 (2005-2010)
|
ZF 6HP26
|
6HP
|
Lifeguard 6
|
Ravenol 6HP / Idemitsu ATF-HP
|
|
Jaguar XF
|
ZF 8HP70
|
8HP
|
Lifeguard 8
|
LM 1800 / Fuchs 6008
|
|
Range Rover Evoque
|
ZF 9HP48
|
9HP
|
Lifeguard 9
|
Fuchs 9006 / Petronas Tutela CVT XP
|
|
Jeep Compass / Cherokee
|
ZF 9HP
|
9HP
|
Lifeguard 9
|
Ravenol 9HP / LM CVT Additive
|
|
هوندا CR-V وارداتی
|
ZF 9HP
|
9HP
|
Lifeguard 9
|
Shell M1375.4 / Fuchs 9006
|
|
ولوو XC90
|
ZF 8HP
|
8HP
|
Lifeguard 8
|
LM Top Tec 1800 / Total MV
|
|
بی‌ام‌و iPerformance
|
ZF eTransmission
|
eFluid
|
Lifeguard eFluid
|
Shell Spirax ATF Eco
|
|
مرسدس بنز S500 هیبرید
|
ZF Hybrid Drive
|
eFluid
|
Lifeguard e
|
Castrol Transmax e-Drive
|
نکته حرفه‌ای برای تعمیرکارها و مالکان خودرو:
- قبل از انتخاب روغن، حتماً شماره گیربکس (کد حک‌شده روی پوسته) را بررسی کنید.
- گاهی حتی در یک مدل خودرو، بسته به سال تولید یا بازار هدف، گیربکس متفاوتی نصب شده.
- استفاده از روغن غیرمجاز در ZF می‌تونه منجر به Limp Mode، خطای سنسورها و حتی نیاز به تعویض کامل گیربکس بشه.
جمع‌بندی نهایی | چرا ZF یکی از بهترین سازندگان گیربکس دنیاست؟
اگر به دنبال گیربکس اتوماتیک با عملکرد نرم، دوام بالا و مصرف سوخت بهینه هستید، گیربکس‌های ZF در صدر انتخاب‌ها قرار می‌گیرند.
در این مقاله یاد گرفتیم:
- ZF شرکتی آلمانی با بیش از ۱۰۰ سال سابقه است
- گیربکس‌های معروف آن شامل ZF 6HP، ZF 8HP و ZF 9HP هستند
- روغن‌های سری LifeguardFluid مخصوص هر نسل طراحی شده‌اند
- جایگزین‌های معتبری برای روغن‌های Lifeguard در بازار ایران وجود دارد
بسیاری از خودروهای وارداتی محبوب در ایران از گیربکس ZF استفاده می‌کنند، از جمله:
- بی‌ام‌و سری ۵ و ۷
- رنج‌روور ایووک
- ولوو XC90
- جگوار XF
- هوندا CR-V
- حتی برخی مدل‌های چری تیگو 8 پرو!
به مشاوره فنی نیاز دارید؟
اگر مطمئن نیستید خودروی شما از گیربکس ZF استفاده می‌کند، یا نمی‌دانید چه روغنی مناسب آن است،
تیم فنی بیمارستان خودرو آماده راهنمایی تخصصی به شماست.