بسیاری از رانندگان پژو 206 اتومات تصور می‌کنند که هر روغن گیربکسی با عنوان "ATF" برای خودروشان مناسب است. اما واقعیت این است که گیربکس AL4 که روی 206 اتومات نصب شده، بسیار حساس‌تر از گیربکس‌های معمولی است و استفاده از روغن نامناسب می‌تواند در مدت‌زمانی کوتاه، منجر به مشکلاتی مانند تقه زدن، لغزش دنده‌ها، ارورهای متناوب یا حتی خرابی کامل شود.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که روغن نامناسب دقیقاً چه تأثیری روی عملکرد و عمر گیربکس 206 دارد، علائم هشداردهنده‌ی استفاده از روغن اشتباه چیست، و چه ویژگی‌هایی باید در روغن استاندارد AL4 وجود داشته باشد.
روغن گیربکس AL4 دقیقاً چه نقشی دارد؟
روغن گیربکس اتومات صرفاً یک ماده روان‌کننده نیست؛ بلکه یک جزء حیاتی در عملکرد کلی گیربکس محسوب می‌شود. به‌ویژه در گیربکس AL4 که در پژو 206 اتومات استفاده شده، این روغن نقش‌های زیر را بر عهده دارد:
1- انتقال فشار هیدرولیک
فرمان تعویض دنده‌ها در گیربکس‌های اتومات بر اساس فشار روغن انجام می‌شود. اگر روغن مناسب نباشد، فشار به‌درستی ایجاد نمی‌شود و فرآیند تعویض دنده ناقص یا ناهماهنگ خواهد بود.
2- خنک‌کاری
روغن گیربکس دمای بالا را جذب کرده و باعث خنک نگه‌داشتن قطعات متحرک داخلی گیربکس می‌شود. روغن‌های بی‌کیفیت یا ناسازگار معمولاً تحمل دمای بالا را ندارند و خیلی زود خاصیت خود را از دست می‌دهند.
3- روان‌سازی قطعات مکانیکی
چرخ‌دنده‌ها، کلاچ‌ها، بلبرینگ‌ها و سایر اجزای داخلی، در صورت نبود روغن مناسب دچار سایش شدید می‌شوند. این سایش به مرور زمان منجر به افت عملکرد و حتی خرابی دائمی می‌شود.
4- پیشگیری از رسوب و آلودگی
روغن‌های استاندارد دارای افزودنی‌هایی هستند که مانع از تشکیل لجن، کف، یا رسوب در کانال‌های روغن می‌شوند. اما روغن‌های نامناسب می‌توانند باعث گرفتگی مجراهای حیاتی شوند.
چه ویژگی‌هایی باید در روغن مناسب برای گیربکس AL4 وجود داشته باشد؟
گیربکس AL4 به دلیل طراحی خاص و حساسیت بالا، تنها با روغن‌هایی با استاندارد مشخص عملکرد صحیح دارد. در انتخاب روغن برای این گیربکس، صرفاً توجه به عبارت "ATF" کافی نیست. در ادامه، به مهم‌ترین ویژگی‌هایی که روغن مناسب برای گیربکس AL4 باید داشته باشد اشاره می‌کنیم:
1- استاندارد و سازگاری با AL4
مهم‌ترین شرط، سازگاری کامل با گیربکس AL4 است. روغن‌هایی که دارای مشخصات Esso LT 71141 یا Total Fluidmatic MV LV هستند، از جمله گزینه‌های تأییدشده‌اند. هرگونه روغن جایگزین باید توسط تولیدکننده به‌عنوان معادل تاییدشده معرفی شده باشد.
2- پایداری حرارتی بالا
روغن گیربکس در حین کار، ممکن است دمایی بالاتر از ۹۰ درجه سانتی‌گراد را تجربه کند. روغن نامناسب در این شرایط، خاصیت روان‌کاری خود را از دست می‌دهد و موجب افزایش اصطکاک داخلی می‌شود.
3- ویسکوزیته مناسب در دمای پایین و بالا
روغن باید در هوای سرد هم سیالیت کافی داشته باشد تا در لحظه استارت عملکرد گیربکس مختل نشود و در عین حال در دمای بالا نیز غلظت خود را حفظ کند.
4- مقاومت در برابر اکسید شدن و تشکیل لجن
اکسید شدن باعث تیره شدن روغن، کاهش عملکرد و تولید رسوبات درون کانال‌های روغن می‌شود. روغن استاندارد باید مقاوم در برابر این فرآیند باشد.
5- دارا بودن افزودنی‌های محافظ
روغن‌های معتبر حاوی موادی برای محافظت از سطوح فلزی، جلوگیری از خوردگی، و کاهش سایش هستند. نبود این افزودنی‌ها می‌تواند عمر گیربکس را کاهش دهد.
استفاده از روغن نامناسب چه آسیب‌هایی به گیربکس 206 اتومات می‌زند؟
اگر روغن استفاده‌شده برای گیربکس AL4 استاندارد نباشد یا ویژگی‌های مورد نیاز را نداشته باشد، مجموعه‌ای از مشکلات تدریجی و حتی ناگهانی بروز خواهد کرد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1- تقه زدن در هنگام تعویض دنده
یکی از اولین نشانه‌های روغن نامناسب، تقه‌زدن در زمان تعویض بین دنده‌ها (مخصوصاً از 1 به 2 و از 2 به 3) است. این مشکل به‌خاطر اختلال در فشار روغن و لغزش کلاچ‌ها به‌وجود می‌آید.
2- خطای گیربکس روی صفحه کیلومتر
روغن غیراستاندارد ممکن است باعث تولید حرارت بیش از حد یا کاهش فشار روغن شود و این اتفاق باعث ثبت خطا در TCU گیربکس AL4 شده در چنین شرایطی ارور صادر می‌کند و معمولاً گیربکس در حالت اضطراری قرار میگیرد(روشن شدن چراغ S&* یا همان اس و برف_اسنو و اسپرت) یا اخطار گیربکس ظاهر می‌شود.
3- سر خوردن یا گیر کردن در دنده خاص
گاهی ممکن است خودرو در یک دنده بماند و به دنده بالاتر نرود یا دنده خلاص شود. این مشکل اغلب به دلیل لغزندگی کلاچ‌ها و افزایش اصطکاک ناشی از عملکرد ضعیف روغن است.
4- افزایش مصرف سوخت
روغن نامناسب باعث افزایش اصطکاک داخلی می‌شود که در نهایت به کاهش بازدهی و افزایش مصرف سوخت منجر می‌گردد.
5- افزایش دمای گیربکس
روغن‌هایی که خاصیت خنک‌کنندگی مناسبی ندارند، باعث افزایش دمای گیربکس می‌شوند. این دما، به مرور اجزای داخلی مانند کلاچ‌ها، واشرها و یاتاقان‌ها را فرسوده می‌کند.
6- کاهش عمر گیربکس
مهم‌ترین آسیب، کاهش عمر مفید گیربکس است. روغن نامناسب اگر به‌موقع تعویض نشود، می‌تواند به تخریب کامل گیربکس منتهی شود که هزینه‌ای چند ده میلیونی خواهد داشت.
راهنمای انتخاب روغن استاندارد برای گیربکس 206 اتومات
برای جلوگیری از مشکلاتی که در بخش قبل توضیح داده شد، انتخاب روغن مناسب اهمیت حیاتی دارد. در ادامه راهنمای گام‌به‌گامی برای انتخاب درست روغن گیربکس AL4 ارائه می‌شود:
1- شناخت استاندارد مورد نیاز گیربکس AL4
گیربکس AL4 در اصل توسط شرکت ZF و PSA طراحی شده و نیاز به روغنی با مشخصات زیر دارد:
- Esso LT 71141
- یا معادل‌هایی مانند Total Fluide AT42 یا Mobil ATF LT 71141
هر روغنی که این استاندارد را به‌صورت دقیق نداشته باشد، برای گیربکس AL4 مناسب نیست—even اگر برچسب ATF داشته باشد.
2- بررسی برند روغن
حتماً از برندهای معتبر و شناخته‌شده استفاده کنید. برندهایی مثل Total، Motul، Fuchs، Mobil و Elf گزینه‌های قابل اعتمادتر هستند. روغن‌های متفرقه یا بدون لیبل تأییدیه، حتی اگر ارزان باشند، در نهایت ممکن است هزینه بالایی به شما تحمیل کنند.
3- اطمینان از اصالت روغن
در بازار ایران متأسفانه نمونه‌های تقلبی زیادی از روغن‌های معروف وجود دارد. برای اطمینان از اصالت روغن:
- از فروشگاه‌ها یا تعمیرگاه‌های معتبر خرید کنید
- به شماره سریال و بسته‌بندی روغن دقت داشته باشید
- در صورت امکان از فروشندگانی که ضمانت اصالت کالا می‌دهند، خرید کنید
4- توجه به تاریخ تولید و انقضا
روغن گیربکس هم مثل هر سیال دیگری تاریخ مصرف دارد. از خرید روغن‌هایی با تاریخ مصرف نزدیک یا بسته‌بندی آسیب‌دیده خودداری کنید.
چرا باید تعویض روغن گیربکس 206 اتومات حتماً با دستگاه انجام شود؟
گیربکس AL4 در خودروی 206 اتومات، ساختاری پیچیده و حساس دارد. این گیربکس به‌گونه‌ای طراحی شده که بخشی از روغن آن در مبدل گشتاور (توربین)، کانال‌های داخلی و خنک‌کننده‌ها باقی می‌ماند. به همین دلیل، تعویض سنتی و تخلیه از کارتل تنها بخشی از روغن را خارج می‌کند و بخش زیادی از روغن کارکرده همچنان در سیستم باقی می‌ماند.
در ادامه دلایل فنی و مهمی را بررسی می‌کنیم که چرا باید تعویض روغن گیربکس AL4 را با دستگاه مخصوص انجام داد:
1- خارج کردن کل حجم روغن کهنه
تعویض با دستگاه، با استفاده از سیکل بسته و فشار کنترل‌شده، روغن جدید را جایگزین کل روغن کهنه موجود در سیستم می‌کند؛ حتی روغنی که در مبدل گشتاور باقی‌مانده.
2- جلوگیری از اختلاط روغن جدید با روغن قدیمی
در روش سنتی، روغن جدید با حجم باقی‌مانده روغن کهنه ترکیب می‌شود و کارایی روغن جدید را کاهش می‌دهد. در حالی که در تعویض با دستگاه، روغن تازه به‌طور کامل جایگزین می‌شود.
3- کاهش ریسک خرابی و ارورهای گیربکس
ماندن حتی مقدار کمی از روغن آلوده، می‌تواند باعث خطای گیربکس یا عملکرد نادرست در فشار روغن شود. این مسئله به‌ویژه در گیربکس AL4 که حساس به کیفیت روغن است، بسیار اهمیت دارد.
4- بررسی دقیق سطح و کیفیت روغن در حین انجام کار
دستگاه تعویض روغن، علاوه‌بر تعویض کامل، امکان بررسی رنگ، غلظت، و حتی وجود ذرات فلزی در روغن را فراهم می‌کند. این کار به شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می‌کند.
5- تزریق دقیق حجم استاندارد
در تعویض دستی معمولاً دقت در میزان روغن تزریق‌شده پایین‌تر است. دستگاه‌های حرفه‌ای به‌صورت دقیق و یکنواخت روغن مورد نیاز را با فشار مناسب وارد می‌کنند که برای سلامت گیربکس حیاتی است
.
اگر مالک پژو 206 اتومات هستید و زمان تعویض روغن گیربکس خودروی شما فرا رسیده، توصیه می‌کنیم این کار حساس را به‌صورت اصولی و با دستگاه انجام دهید. برای مشاهده جزئیات کامل خدمات، هزینه به‌روز و رزرو نوبت می‌توانید به صفحه
سرویس تعویض روغن گیربکس 206 مراجعه کنید.
جمع‌بندی:
در مجموع، هزینه کامل تعویض روغن گیربکس 206 اتومات با دستگاه در سال 1404 بین 3/5 تا 6 میلیون تومان متغیر است. این هزینه بسته به برند روغن، دستگاه مورد استفاده و خدمات جانبی تغییر می‌کند، اما در برابر هزینه تعمیر یا تعویض گیربکس که ممکن است به 30 میلیون تومان یا بیشتر برسد، کاملاً به‌صرفه است.
جمع‌بندی: از هزینه‌های سنگین گیربکس 206 با یک تعویض روغن اصولی جلوگیری کنید
گیربکس اتوماتیک 206 یکی از نقاط حساس و حیاتی این خودرو است که نگهداری درست از آن می‌تواند عمر مفید خودرو را چندین برابر کند. همان‌طور که دیدیم، انتخاب روغن مناسب، تعویض به‌موقع، و استفاده از دستگاه حرفه‌ای، سه اصل اساسی برای حفظ سلامت گیربکس AL4 هستند.
نادیده‌گرفتن این موارد، ممکن است در ابتدا مشکل خاصی ایجاد نکند، اما در بلندمدت باعث افت راندمان، افزایش مصرف سوخت، و حتی خرابی کامل گیربکس خواهد شد. این در حالی است که با هزینه‌ای منطقی و قابل‌برنامه‌ریزی می‌توان از وقوع چنین هزینه‌های سنگینی پیشگیری کرد.
بنابراین، پیشنهاد می‌شود مالکان 206 اتومات به‌طور منظم و هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر، برای تعویض روغن گیربکس با دستگاه به تعمیرگاه معتبر مراجعه کنند. اگر در تهران هستید، تیم متخصص ما در بیمارستان خودرو آماده است تا با استفاده از تجهیزات استاندارد، این سرویس مهم را برای شما انجام دهد.